Brzesko, miasto o bogatej historii, uzyskało prawa miejskie w 1385 roku, stając się ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym w regionie. Jego rozwój od pradziejowych osad do współczesnego miasta jest fascynującym świadectwem zmieniających się czasów i kultury.
Początki Osadnictwa i Rozwój Brzeska
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie obecnej gminy Brzesko sięgają epoki mezolitu (8300-4500 lat p.n.e.), kiedy to tereny te zamieszkiwali zbieracze i myśliwi. Właściwy rozwój osadnictwa nastąpił jednak w początkach neolitu, kiedy to na żyzne gleby Podkarpacia przybyły gromady pierwotnych rolników i hodowców.
W późniejszych stuleciach neolitu, na teren Brzeska przybyła ludność kultury pucharów lejkowatych, wprowadzając nowe metody uprawy ziemi. W okresie wczesnego średniowiecza, najważniejszym stanowiskiem w okolicach Brzeska był gród na wzgórzu Bocheniec w Jadownikach, będący jednym z ważniejszych obiektów architektury obronnej doby plemiennej.
Zapisy historyczne wskazują, że w XIII wieku Brzesko było już osadą przy drodze z Krakowa na Ruś i Węgry. Lokacja miasta przez Melsztyńskich za zgodą królowej Jadwigi w 1385 roku na prawie magdeburskim była kluczowym momentem w historii Brzeska, rozpoczynającym jego proces urbanizacji.
Od momentu lokacji, Brzesko zaczęło dynamicznie się rozwijać. W centrum miasta zachował się średniowieczny układ urbanistyczny z kwadratowym rynkiem i gotyckim kościołem św. Jakuba z 1447 roku, co świadczy o bogatej historii i kulturowym znaczeniu miasta.
Brzesko w Średniowieczu i Nowożytności
W 1386 roku, Brzesko zostało zwolnione z ceł i myt, co przyczyniło się do rozwoju handlu i rzemiosła. Miasto, mimo trudności, takich jak pożary i epidemie, sukcesywnie się rozwijało, stając się ważnym ośrodkiem gospodarczym regionu.
XVIII wiek przyniósł miastu ożywienie gospodarcze, z koncentracją drobnego przemysłu i rzemiosła. W drugiej połowie XIX wieku, założenie browaru w pobliskim Okocimiu oraz budowa linii kolejowej Kraków – Dębica – Lwów dodatkowo zwiększyły znaczenie Brzeska.
W 1867 roku, w wyniku reformy administracyjnej i sądowej państwa austriackiego, Brzesko stało się stolicą powiatu, co jeszcze bardziej podniosło jego rangę. Wzrost liczby mieszkańców i rozwój infrastruktury miejskiej świadczyły o dynamicznym rozwoju miasta.
Okres II Rzeczypospolitej przyniósł dalsze inwestycje w infrastrukturę miejską, mimo że nie był to czas szczególnie korzystny dla rozwoju miasta. Budowa obiektów użyteczności publicznej, takich jak urząd powiatowy czy ośrodek zdrowia, świadczy o znaczeniu Brzeska w regionie.
Brzesko Dziś
Współczesne Brzesko, będące siedzibą powiatu brzeskiego, jest dynamicznie rozwijającym się miastem. Liczba gmin w powiecie brzeskim, w tym Brzesko, świadczy o ważności regionu w skali województwa małopolskiego.
Miasto słynie z browaru Okocim, założonego w 1845 roku, który jest jednym z najważniejszych punktów na mapie przemysłowej Małopolski. Browar ten stał się częścią kultury lokalnej, a jego produkty zyskały uznanie zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami.
Nowe Brzesko, choć blisko związane z Brzeskiem, stanowi odrębną jednostkę administracyjną. Jego status i rola w regionie różnią się od tych, jakie pełni Brzesko.
Dzisiejsze Brzesko, z jego bogatą historią, kulturą i rozwijającą się gospodarką, jest świadectwem ciągłości i zmian, jakie przeszło przez wieki, od pradziejowej osady do nowoczesnego miasta z prawami miejskimi.
